Close Reading
Werken aan een dieper tekstbegrip in het basisonderwijs
Diane Lapp e.a.
Nederlandse bewerking: Tony van Dalen, Dortie Mijs en Marieke van Logchem
Uitgeverij: PICA/ Huizen
Eerste druk, 2018
Aantal bladzijden: 219
ISBN 978 94 9252 565 9
Prijs: 24,95 euro
Wat claimt de cover?
Begrijpend lezen is een belangrijke vaardigheid voor kinderen.
Wij leren kinderen in Nederland doorgaans strategieën aan. Dit doen we aan de hand van een methode.
Close reading leert kinderen op een andere manier teksten doorgronden.
Over de schrijver(s):
Tony van Dalen heeft ervaring als leerkracht en schoolleider. Nu is zij directeur en taal- en leesexpert bij Expertis.
Marieke van Logchem is senior onderwijsadviseur bij Expertis.
Dortie Meis is ook senior onderwijsadviseur bij Expertis.
Eerste indruk:
Een zeer leesbaar boek met duidelijke schema’s en voorbeelden.
Het boek zelf nodigt uit tot “close reading”
Recensie:
Nederland schijnt het enige land ter wereld te zijn waar begrijpend lezen een apart schoolvak is. Dat is bijzonder.
Veel methoden leren de kinderen strategieën te hanteren om met teksten om te gaan. Ik leer ze dat ook maar weet eigenlijk diep in mijn hart dat ze nooit die strategieën gaan gebruiken.
Begrijpend lezen is een vaardigheid: dat is het vermogen een handeling bekwaam uit te voeren. Wanneer dan ook. En dat leer je alleen maar door veel te oefenen.
Close reading zet in op begrijpend lezen als vaardigheid. Deze vaardigheid (“Lezen om te leren.”) moet in groep 1 al een aanvang nemen. Close reading kan al met prentenboeken.
Begrijpend lezen wordt door veel onderwijskundigen gezien als de belangrijkste 21e-eeuwse vaardigheid. Kees Vernooy refereert hier terecht aan in zijn voorwoord.
Hedendaagse methoden richten zich op het aanleren van een strategie, lezen van een tekst en vervolgens het beantwoorden van de vragen over die tekst. De tekst wordt 1 keer gelezen. Als het meezit. Kinderen hebben de neiging zich meteen op de vragen te storten. Want ze vinden begrijpend lezen saai.
De aangeleerde strategie wordt enkele weken later getoetst.
Close reading werkt anders …. Heel anders.
· Kinderen werken met complexe teksten aan de bovengrens van hun niveau.
· De kinderen analyseren de tekst in een aantal leessessies.
· De leerkracht maakt tekstgerichte vragen om hen te helpen bij de analyse van de tekst.
· De kinderen herlezen de tekst een aantal keren met steeds een ander (steeds complexer en dieper gravend) doel. Omdat ze dieper de tekst induiken zal de motivatie blijven.
· Kinderen maken aantekeningen tijdens het lezen: “Ze lezen met de pen in de hand.”
· De kinderen delen ideeën met elkaar.
· Verwerking d.m.v. schrijfopdrachten, tekenopdrachten of projecten. Ze verworden een mening die ze kunnen onderbouwen met bewijzen uit de tekst.
Dit alles met als doel: “…….. de leerlingen krijgen inzicht in wat er in de tekst gezegd wordt, hoe het gezegd wordt en wat de bedoeling van de schrijver is en wat de betekenis van de tekst is.”
Het zal duidelijk zijn dat deze vorm van lezen (die dichtbij onze manier van tekst aanpakken ligt) te gebruiken is bij een heleboel vakken. Denk aan wereldoriëntatie. Maar zelfs bij rekenen zijn er gebruiksmogelijkheden.
Het boek geeft een heleboel handreikingen en tips om op deze manier aan de slag te gaan met teksten. In alle (!) groepen. In alle vakgebieden.
Om zelf te ervaren hoe het werkt staan er opdrachten in het boek waarbij je d.m.v. close reading aan de gang gaat.
Niet iedere tekst is geschikt voor deze aanpak. Een goede voorbereiding is derhalve essentieel. Toen ik een lezing door de auteur over dit onderwerp bijwoonde dacht ik dat wel even te doen. Zo werkt het dus niet.
Het boek geeft een heleboel aandachtspunten voor het selecteren van teksten. Omdat alles valt of staat met geschikte teksten geeft het boek suggesties. Al snel ga je zelf teksten bekijken door een “close reading” bril. Dan blijkt dat een bladzijde uit de Allerhande of een spotprent zich al leent voor close reading.
Ook het formuleren van goede tekstgerichte vragen krijgt ruim aandacht. Deze gaan veel dieper dan de gebruikelijke vragen bij de gemiddelde begrijpend leesmethode.
Voorbeelden:
· Zou jij deze titel ook gekozen hebben? Waarom?
· Wat is jouw mening over het gedrag van de inspecteur? Welke zinnen onderschrijven je mening?
In de bijlage vind je heel veel voorbeelden van vragen.
Niet alleen de schriftelijke taalvaardigheid (samenvatten, in eigen woorden opschrijven, aantekeningen maken) wordt ontwikkeld. Ook de mondelinge taalvaardigheid krijgt aandacht (gesprekken, argumenteren, discussiëren)
Ik werk nu nog met een “oude” begrijpend leesmethode. Beoordelen is redelijk simpel. Ik geef na elk blok een toets, corrigeer deze en geef een cijfer. Dat noem je summatief evalueren.
Maar hoe doe je dat met close reading ?
Dat doe je d.m.v. formatief evalueren: informatie verzamelen over het begrip van de kinderen om je onderwijs te versterken. Data verzamelen is dus de kern.
Hoe formatief evalueren in zijn werk gaat wordt in het boek duidelijk uitgelegd. Stap voor stap.
Toch ontkom je met de huidige leerlingvolgsystemen niet aan summatief toetsen (CITO Lvs 3.0)
Het boek geeft ook handreikingen om deze toetsen op een Close Reading manier te benaderen.
Conclusie:
Ik wijs altijd op het belang van begrijpend lezen tijdens oudergesprekken. “Je hebt het overal en altijd bij nodig.”
Met Close Reading gebruik je het ook echt voor het eerst overal en altijd.
Begin klein en bereid je goed voor.
Maar ik ben ervan overtuigd dat, als je doorzet, deze manier van lezen zijn vruchten afwerpt.
Een goed boek om kennis te maken. Ik ben ervan overtuigd dat we meer hierover zullen horen. Zodat begrijpend lezen ook echt BEGRIJPEND lezen wordt.
Bertus Meijer
December 2018
Geen opmerkingen:
Een reactie posten