Breek de Stilte
Over selectief mutisme en extreme verlegenheid bij kinderen
Eustache Sollman
Uitgeverij: Pica/Huizen
Eerste druk, 2018
Aantal bladzijden: 149
ISBN 9789492525345
Prijs: 24,95 euro
Wat claimt de cover?
In elke klas zitten kinderen die weinig of niets durven zeggen. Dat komt soms door extreme verlegenheid en soms door selectief mutisme. Hoe ga je als leraar goed met deze leerlingen om? Hoe begeleid je hen, zodat ze uiteindelijk meer van zichzelf laten horen?
Over de schrijver(s):
De schrijver begon als leerkracht en werkt nu als ambulant begeleider in het speciaal onderwijs.
Zijn specialisme is selectief mutisme.
Eerste indruk:
Een pakkende cover met een muur die gesloopt wordt.
Duidelijke layout met veel voorbeelden in een andere kleur. Weinig illustraties. Toegankelijk en prettig taalgebruik.
Recensie:
Gezien de reacties op internet een boek waar behoefte aan is. Ik moet ook eerlijk zeggen dat ik weinig tot niets van deze materie af weet terwijl ik ook met kinderen te maken heb die extreem verlegen zijn. Meestal ontzie ik ze en accepteer maar dat ze zo zijn.
Ik hoop dat dit boek me meer tips geeft.
Wat is selectief mutisme?
Selectief mutisme is bij veel (onderwijs)mensen relatief onbekend. Met denkt dan vaal bij deze kinderen aan autisme of gewoon verlegenheid.
Bij selectief mutisme heb je het over kinderen die vaak thuis gewoon praten maar in andere sociale situaties niet of heel weinig. Vaak komen er meer angsten bij kijken. Door deze angsten gaan ze niet praten en dat kan op termijn het mutisme, door vermijding van spreken, verergeren. De omgeving verergert het, onbedoeld, ook nog vaak,
Selectief mutisme is geen taalspraakstoornis.
(Extreme) verlegenheid is iets anders. Dat is een karaktereigenschap waar mutisme een angststoornis is. Hij wordt ook in de DSM-V (2013) als zodanig besproken. Selectief mutisme is dan ook veel minder onschuldig.
Bij het ontstaan van selectief mutisme spelen kindkenmerken (aanleg voor angst, intelligentie, taal- en spraakproblemen), familiekenmerken (genetische factor, meertaligheid) en omgevingskenmerken (gezin, school) een rol. Alle factoren worden in het boek duidelijk, toegankelijk en met voorbeelden uitgewerkt.
Selectief mutisme heeft kenmerken van autisme maar is nadrukkelijk iets anders omdat de verklaring bij autisme niet te vinden is in een communicatiestoornis. De schrijver geeft 8 verschillen en werkt die uit.
Behandeling.
Zaak is om de behandeling snel te beginnen om het meeste kans op succes te hebben. De beste behandelmethode is gedragstherapie. En de beste plek is op school omdat de angst zich daar het meest manifesteert.
De schrijver legt ook hier duidelijk, toegankelijk en gedegen uit hoe een gemiddelde behandeling in zijn werk gaat. De voorbeelden zijn duidelijk.
Omdat er meerdere programma’s zijn is het goed om te kunnen vergelijken. In het boek staan de kenmerken van de drie meest gebruikte behandelmethoden.
In de klas.
Omdat, zoals gezegd, de angsten het grootst in de schoolsituatie zijn heb je als leerkracht een belangrijke rol.
Je bent geen behandelaar maar door enkele kleine aanpassingen kun je het verschil maken voor deze kinderen.
Investeer allereerst in een veilige relatie met de kinderen. Dat kan door voorspelbaarheid en duidelijkheid,
Let op je woordkeus: “We gaan het samen doen” impliceert meer vertrouwen dan “We gaan het samen proberen”
Maar doe wel de dingen …… niet vermijden.
Dwing nooit tot praten maar geef alternatieven. Bijvoorbeeld door (geheel tegen wat we gewoon zijn indruisend) het stellen van gesloten vragen waarbij een knik voldoende is.
Ook het gebruik van wisbordjes is ideaal. Kinderen geven wel antwoord en gaan in de groep op. Ze vallen niet op.
Maar het uitgangspunt is wel dat deze maatregelen tijdelijk van aard zijn. Dat moet ook voor het kind duidelijk zijn.
Het boek geeft zo een heleboel praktische en simpele tips die zonder grote (tijds)investering in de klas te gebruiken zijn. Veel tips komen alle kinderen ten goede.
Er zijn meer momenten waarop kinderen met selectief mutisme moeite hebben met zaken. Te denken valt aan: samen eten, toiletbezoeken, leren, toetsen, samenwerken enz. Het boek licht ze allemaal uit en geeft handreikingen.
Thuis.
Dit hoofdstuk kan leraren helpen om te ontdekken wat de impact op de thuissituatie is. In deze thuissituatie zijn vaak geen problemen.
Toch kunnen ouders zelf ook veel aan dit hoofdstuk hebben. Ook voor hen zijn er veel handreikingen en tips te vinden.
De samenwerking met school is essentieel. Het is belangrijk dat beide partijen open staan voor elkaars ideeën en ervaringen.
Conclusie:
Ik gaf al aan het begin aan dat ik weinig wist over dit onderwerp. Terwijl we er allemaal weleens mee te maken hebben (gehad).
En al lezende herinnerde ik me kinderen. Kinderen die extreem verlegen of wellicht last hadden van selectief mutisme.
Het fijne is dat het zonder grote inspanning mogelijk is om deze kinderen te helpen.
En dat je verschil kan maken. Het gaat niet alleen om achteroverleunend accepteren maar ook kun je een bijdrage leveren aan de vooruitgang.
Samen met ouders en andere hulpverleners.
Een boek voor ons maar ook voor ouders. Om samen te lezen en samen mee aan de slag te gaan.
Bertus Meijer
Januari 2019
Geen opmerkingen:
Een reactie posten