De Traumasensitieve School
Een andere kijk op gedragsproblemen in de klas
Anton Horeweg
Uitgeverij: Lannoo Campus / Tielt
Eerste druk, 2018
Aantal bladzijden: 347
ISBN 978 94 0144 288 6
Prijs: 34,95 euro
Wat claimt de cover?
Op scholen lopen meer kinderen met een traumatische ervaring rond dan wij denken. Dit praktische boek geeft handreikingen in het interpreteren van het gedrag van deze kinderen.
Het is belangrijk je te realiseren dat je vaak de enige veilige persoon bent in het leven van een kind. Gebruik die rol om te komen tot verwerking en herstel.
Over de schrijver(s):
Anton Horeweg is gedragsspecialist met 30 jaar ervaring in het basisonderwijs. Hij heeft al meerdere boeken over gedrag en gedragsproblematiek gepubliceerd. Zijn boeken behoren op meerdere opleidingen tot de verplichte literatuur. Hij is een veelgevraagd spreker op scholen en congressen.
Eerste indruk:
Een kloek boek. Spaarzaam gebruik van illustraties.
Het taalgebruik is toegankelijk. Heel veel gebruik van voorbeelden en casussen maken dat de materie gaat “leven”.
Recensie:
Het hele boek in een notendop:
“Als je wist wat dit kind gisteravond thuis had meegemaakt, zou je haar nu helpen in plaats van een reprimande geven.”
Bij getraumatiseerde kinderen (3%: in iedere flinke klas dus minstens een leerling) denk je, generaliserend, aan bepaalde gezinnen. Dat klopt niet. Het komt overal, in alle soorten gezinnen voor en dus ook op iedere school.
In de titel staat prominent het woord “Traumasensitief”. Wat is dat?
- Je bewust zijn van de impact van bepaalde ervaringen op het leven van kinderen
- Stress(klachten) die hiervan het gevolg kunnen zijn herkennen
- Op zo’n manier met deze kinderen omgaan dat de stressklachten verminderen
Hiermee win je tijd omdat je minder tijd bent met corrigeren en gesprekken met derden. Alle kinderen varen uiteindelijk wel bij een traumasensitieve aanpak. Dat sluit niet uit dat duidelijke grenzen ook van belang zijn. Die bieden namelijk de zo nodige veiligheid.
Het boek begint met een uitleg wat een trauma is en wat de gevolgen ervan (kunnen) zijn.
Kinderen kunnen te maken hebben met veel ingrijpende gebeurtenissen: mishandeling, verwaarlozing, misbruik, getuige zijn van geweld, opgroeien in een gezin met iemand met een trauma, sterfgevallen, detentie van een familielid en vechtscheidingen. Dat betreft in de praktijk een hoog percentage waarvan een deel een trauma ontwikkelt. Als dergelijke trauma’s niet verwerkt worden is het alsof de traumatische ervaring nog bezig is.
De theoretische onderbouwing in het eerste deel van het boek is gedegen en uitgebreid. Het voert te ver om in dit verband alles te noemen. Omdat het best “taaie” materie betreft die soms lastig te plaatsen is staan er ook een heleboel praktijkvoorbeelden in dit deel. En omdat we eigenlijk niet veel weten over dit soort zaken is dit deel ook zeer informatief. De schrijver verliest nooit de dagelijkse praktijk uit het oog. De tips voor in de klas zijn praktisch en zonder grote ingrepen meteen uit te voeren. Je leest dat de schrijver “krijt aan de vingers” heeft.
De schrijver gaat in de volgende hoofdstukken ook uitgebreid in op zaken als hechting, kindermishandeling, risicokinderen. Ook dat gebeurt zeer gedegen, met een goede onderbouwing, zeer veel aansprekende voorbeelden en vooral een heleboel handreikingen voor onze praktijk van alle dag. Je gaat anders naar “probleemkinderen” kijken als je dit boek hebt gelezen. Of je wil of niet.
Hij pleit ook voor een teambrede aanpak in de “Traumasensitieve school”.
“De school zou naar mijn idee alle middelen moeten inzetten om een veilige haven voor elk kind te zijn. Ook en misschien vooral, voor de kinderen die thuis geen veilige plek hebben.”
Hoe je een Traumasensitieve school wordt staat uitgebreid beschreven.
De basis wordt gevormd door 4 pijlers:
1. Men realiseert zich dat trauma wijdverbreid is en dat de impact op kinderen enorm is.
2. Men herkent de tekenen die kunnen wijzen op (vroegkinderlijk) chronisch trauma.
3. Men gebruikt methodes die hun grondslag vinden in de wetenschappelijke bewijzen over wat deze kinderen nodig hebben.
4. Men probeert door een traumasensitieve aanpak hertraumatisering te voorkomen.
Dat vraagt een andere wijze van kijken naar gedrag. Gedrag van kinderen maar ook ons eigen gedrag. Soms is een andere manier van vragen stellen, een andere intonatie of een andere houding al voldoende.
Ook daar wordt diep op ingegaan. Met weer veel aansprekende voorbeelden.
Conclusie:
Moeilijke materie. (de schrijver zegt zelf in zijn voorwoord : “Dit is wellicht een ongemakkelijk boek.”) Maar door de liefdevolle manier van schrijven weet hij toch de kern te raken. Een probleem dat groter is dan we soms denken. Maar ook een probleem waar we als leerkracht meer positieve invloed op kunnen hebben dan we soms denken.
Als ik het boek moet karakteriseren in enkele woorden: liefdevol, gedegen, praktisch, onmisbaar en bovenal hoopvol.
Anton …. Bedankt voor dit boek.
Bertus Meijer
November 2018
Geen opmerkingen:
Een reactie posten